Kalbin zaman zaman hızlı atması ya da çarpıntı hissi yaşamak çoğu kişi için tanıdık bir durumdur. Kimi zaman heyecan, egzersiz ya da stres gibi fizyolojik nedenlere bağlı olarak gelişen çarpıntılar zararsız olabilir. Ancak bazı çarpıntılar, kalbin elektriksel sisteminden kaynaklanan ciddi ritim bozukluklarının (aritmilerin) habercisi olabilir ve hatta hayatı tehdit edebilir.
Bu yazıda, hangi tür çarpıntıların tehlikeli olabileceğini, hangi durumlarda acile başvurulması gerektiğini ve ritim bozukluklarının nasıl fark edilebileceğini açıklıyoruz.
Çarpıntı Nedir? Ne Zaman Tehlikeli Olur?
Tıbbi olarak “palpitasyon” olarak adlandırılan çarpıntı, kişinin kalp atışlarını fark etmesi veya normalden farklı hissetmesi durumudur. Bu, hızlı, düzensiz ya da güçlü atışlar şeklinde olabilir.
Çoğu zaman geçici ve zararsızdır. Ancak bazı çarpıntılar, kalbin ritmini bozan ve kan pompalama yeteneğini azaltan ciddi sorunların işareti olabilir.
Bu Tip Çarpıntılar Varsa Acile Gitmelisiniz!
Aşağıdaki belirtilerle birlikte seyreden çarpıntılar, mutlaka ciddiye alınmalı ve gecikmeden bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır:
Ani Başlayan ve Çok Hızlı Olan Çarpıntılar
- Nabız 150 atım/dk veya daha fazla olabilir.
- Genellikle bir anda başlar, bir anda biter.
- Sıklıkla göğüste “ani vurulma” hissiyle tarif edilir.
- En sık görülen örneklerden biri “supraventriküler taşikardi (SVT)”dir.
Neden Önemli?
Bu tip çarpıntılar kalbin üst ya da alt odacıklarından kaynaklanan anormal uyarılardan doğar. Kalbin yeterince dolup boşalmasına izin vermeden çok hızlı çalışmasına neden olabilir. Eğer uzun sürerse, kalp yetmezliğine ya da bayılmalara yol açabilir.
Çarpıntıyla Birlikte Bayılma, Göz Kararması veya Baş Dönmesi
- Beyne yeterli kan gitmediğinde ortaya çıkar.
- Ritim bozukluğuna bağlı “senkop” yani bayılma gelişmiş olabilir.
Neden Önemli?
Bayılmayla birlikte gelişen çarpıntı, ciddi bir ventriküler aritminin habercisi olabilir. Ventriküler taşikardi veya fibrilasyon gibi durumlar, ani kalp durmasının en sık nedenleri arasındadır.
Ikınma, Öksürme, Çömelme Gibi Manevralarla Geçmeyen Çarpıntılar
- Vagal sinir sistemiyle ilgili olmayan, kalp kaynaklı elektriksel bozuklukları düşündürür.
- Özellikle genç bireylerde görülen bazı “aksesuar yol” hastalıklarında bu durum ortaya çıkar.
Neden Önemli?
Normalde bazı çarpıntılar vagal manevralarla (örneğin nefes tutma, öksürme gibi) kesilebilir. Ancak geçmeyen ve inatçı çarpıntılar, altta yatan yapısal veya elektriksel kalp hastalığının belirtisi olabilir.
Masum Görünen ama Tehlikeli Olabilecek Ritim Bozuklukları
Bazı ritim bozuklukları başlangıçta sadece çarpıntı olarak hissedilirken, zamanla tehlikeli hale gelebilir. Bunlar arasında şunlar yer alır:
- Atriyal Fibrilasyon:
Kalbin kulakçıklarının düzensiz çalışmasıyla ortaya çıkar. Düzensiz ve hızlı nabızla seyreder. En büyük riski, inme (felç) ile ilişkilendirilmesidir. - Ventriküler Taşikardi:
Kalbin alt odacıklarından kaynaklanır. Süreklilik gösterirse kalbin pompalama gücünü ciddi şekilde azaltır, ölümcül olabilir. - WPW Sendromu (Wolff-Parkinson-White):
Kalpte ekstra bir iletim yolu vardır. Aniden başlayan ve çok hızlı seyreden çarpıntılarla karakterizedir. - Uzun QT Sendromu:
Genetik veya ilaçlara bağlı olabilir. Ani kalp durmalarına neden olabilecek ritim bozukluklarına zemin hazırlar.
Bu Durumda Ne Yapmalısınız?
Eğer çarpıntılarınız varsa ve aşağıdaki durumlar da eşlik ediyorsa:
- Göğüs ağrısı
- Nefes darlığı
- Baş dönmesi veya bayılma
- Ailede ani ölüm öyküsü
- Kalp hastalığı geçmişi
📌 Mutlaka kardiyoloji uzmanına başvurun.
Çoğu zaman tanı, elektrokardiyogram (EKG), Ekokardiyografi, 24 saatlik Holter monitörü ve gerekli görülürse elektrofizyolojik çalışma (EPS) ile konur.
Çarpıntıya Yol Açabilecek Masum Nedenler
Her çarpıntı tehlikeli değildir. Aşağıdaki durumlar da çarpıntı hissi yaratabilir:
- Aşırı kafein veya enerji içeceği tüketimi
- Panik atak ve anksiyete bozuklukları
- Kansızlık (anemi)
- Tiroid bezinin fazla çalışması (hipertiroidi)
- Ateş, susuzluk veya enfeksiyon
Bu nedenler de ciddi olabilir ancak kalp kaynaklı yapısal bozukluklardan farklıdır. Ayırıcı tanı için yine de kardiyolojik değerlendirme gerekir.
Hangi Çarpıntılar Ciddiye Alınmalı?
Ciddiye alınması gereken çarpıntı özellikleri:
- Aniden başlayan ve çok hızlı (150/dk üstü) olanlar
- Bayılma, baş dönmesi ya da görme kararması ile birlikte olanlar
- İnatçı ve vagal manevralarla geçmeyenler
- Göğüs ağrısı veya nefes darlığıyla birlikte olanlar
- Ailede ani ölüm veya kalp hastalığı öyküsü olan bireylerde görülenler
Sonuç: Kalbiniz Uyarıyorsa, Siz de Ciddiye Alın
Her çarpıntı tehlikeli değildir ama her çarpıntı göz ardı da edilmemelidir. Özellikle ani, hızlı ve beraberinde ciddi belirtiler getiren çarpıntılar, hayatı tehdit eden ritim bozukluklarının habercisi olabilir. Erken tanı ve tedavi, bu tür durumların önlenmesinde hayati rol oynar.
📌 Unutmayın: Kalbiniz size bir sinyal veriyorsa, zamanında yanıt vermek hayat kurtarabilir.
