Elektroşok cihazlarını Türk filmlerinde sıklıkla görüyorsunuz. İzlediğimiz o filmlerde bu cihazları alıyorlar, kaşık denen uçlarını hastaya yerleştirip çalıştırdıktan sonra hasta bir anda uyanmaya başlıyor. Ne yazık ki gerçek hayatta durum öyle değil. İşte elektroşok hakkında bilmeniz gerekenler:
Elektroşok Cihazı Hangi Durumlarda Kullanılır?
Elektroşok cihazı kalp ritim bozukluklarını düzeltmek veya stabilize etmek için kullanılan bir tıbbi cihazdır. Temel olarak, kalbin düzensiz veya hızlı atışlarını normale döndürmeye yardımcı olur.
Elektroşok, özellikle ventriküler fibrilasyon (VF) veya ventriküler taşikardi (VT) gibi hayati tehlike oluşturan ritim bozukluklarını düzeltebilmek için kullanılır.
- Ventriküler Fibrilasyon (VF): VF, kalbin düzensiz ve koordinasyonsuz bir şekilde titrediği bir kalp ritim bozukluğudur. Bu durum, kanın vücuda pompalanmasını durdurur ve hızla ölüme neden olabilir. Elektroşok, VF’yi düzeltebilir.
- Ventriküler Taşikardi (VT): VT, kalbin ventriküllerinin hızlı ve düzensiz bir şekilde atması durumudur. Bu durum da kan dolaşımını ciddi şekilde etkileyebilir ve elektroşok, ritmi normale döndürebilir.
Kalbin elektriksel sistemi nasıl çalışır?
Elektroşoku anlayabilmek için öncelikle kalbin elektriksel sistemini anlamak gerekir. Kalbin elektriksel sistemi, kalp kaslarının düzenli ve koordineli bir şekilde kasılmasını kontrol eden karmaşık bir ağdır.
Bu sistem, kalbin üst sağ atriyumunda bulunan sinüs düğümü (SA düğümü) ile başlar. SA düğümü, kalp atışlarını başlatan elektriksel uyarıları üretir. Elektriksel uyarılar, atriyumları kasarak kanın ventriküllere pompalanmasını başlatır.
Ardından, atriyal kasılma sonucu oluşan sinyaller atriyoventriküler düğüme (AV düğümü) yönlendirilir. AV düğümü, sinyali ventriküllere ileten bir geçiş noktasıdır.
Elektriksel uyarılar ventriküllerin alt kısımlarına geçer, burada hissiyat yolları aracılığıyla Purkinje liflerine ulaşır. Purkinje lifleri, ventriküllerin alt kısmını hızla kasarak kanın aorta ve pulmoner arterlere pompalanmasını sağlar.
Bu sürekli döngü, kalp ritminin oluşturulmasını ve düzenlenmesini sağlar. Kalbin elektriksel sistemi, düzenli ve koordineli kalp atışlarını kontrol eder. Ancak bazen bu sistemdeki dengesizlikler veya arızalar, kalp ritim bozukluklarına yol açabilir.
Elektroşok Cihazının Parçaları:
Elektroşok cihazları, kalp ritim bozukluklarını düzeltmek veya stabilize etmek için kullanılan tıbbi cihazlardır. Bu cihazlar, genellikle belirli temel parçalardan oluşur. İşte elektroşok cihazının temel parçaları:
- Elektrotlar veya Pedler: Elektroşok cihazının en önemli parçalarından biri elektrotlardır. Bu elektrotlar, hastanın göğsüne ve sırtına yapıştırılır. Elektrotlar, kalp ritmini izlemek ve değerlendirmek için kullanılır. Elektrotlar, elektrik şoklarını hastanın vücudu üzerinden iletecek şekilde tasarlanmıştır.
- Kaşık şeklinde elektrotlar: Kalbe doğrudan uygulanır. Yetişkin ve çocuk için farklı boyutları mevcut. Açık kalp ameliyatlarında özel başlıkları ile kalbin direkt üzerine uygulama yapılabilir.
- Ped tipi elektrot: Göğüs duvarı üzerine yapıştırılarak uygulanır.
- EKG elektrotları: Kalp ritmini izlemek ve değerlendirmek için belirli göğüs bölgelerine yerleştirilir.
- Güç kaynağı (batarya, akü): Elektrik enerjisini depo eden, istenildiğinde bunu elektrik enerjisi olarak veren bölümdür. Elektroşok elektrik şebekesine takılı olsalar dahi akü ile çalışır, bundan dolayı akü daima dolu olmalıdır.
- Monitör/Ekran: Elektroşok cihazları, bir monitör ekranıyla donatılmıştır. Bu ekran, hastanın kalp ritmini, elektrokardiyogram (EKG) verilerini ve cihazın kullanılmasına ilişkin bilgileri gösterir. Sağlık profesyonelleri, monitör ekranı aracılığıyla hastanın durumunu izler ve cihazın doğru bir şekilde kullanılmasını sağlar.
- Kontrol Paneli ve Düğmeler: Elektroşok cihazının kontrol paneli ve düğmeleri, cihazın kullanıcısına çeşitli seçenekler sunar. Bu düğmeler, cihazın açılması, enerjinin seviyesinin ayarlanması ve elektrik şokunun verilmesi gibi işlemleri kontrol etmek için kullanılır.
Elektroşok Nasıl Çalışır?
Elektroşok, kalp atışlarının düzensiz veya durmuş olduğu acil tıbbi durumlarda kullanılan bir uygulamadır. Genel olarak şu şekilde çalışır:
Elektrot Yerleştirme: İlk adım, defibrilatör elektrotlarının hastanın cilt yüzeyine yerleştirilmesidir. Elektrotlar, genellikle göğüs ve sırt bölgesine yerleştirilir. Bu elektrotlar, cihazın kalp ritmini algılamasına ve elektrik akımını iletebilmesine yardımcı olur.
Kalp Ritmini Algılama: Elektroşok cihazı, hastanın kalp ritmini izlemeye başlar. Bu, cihazın hastanın kalp atışlarını analiz etmesine yardımcı olur. Cihaz, ventriküler fibrilasyon veya ventriküler taşikardi gibi hayati tehlike arz eden düzensiz ritimleri tespit eder.
Şok Verme: Cihaz, düzensiz bir ritim algılandığında, bir elektrik şoku vermek için yüksek enerjili bir elektrik akımı kullanır. Bu elektrik şoku, kalbin düzenli bir ritme geri dönmesine yardımcı olur. Şok, kalp kaslarını geçici olarak depolarize eder (elektriksel aktiviteyi sıfırlar), böylece kalp kasları yeniden düzenli bir şekilde kasılır.
Sürekli İzleme: Elektroşok cihazı, hastanın kalp ritmini sürekli olarak izler ve gerektiğinde ek şoklar vermeye hazır bekler.
Elektroşok cihazı Türk Filmlerinde görüldüğü gibi kalp durması durumunda uygulanmaz.
