Eliquis, etken maddesi apiksaban olan bir antikoagülan (kan sulandırıcı) ilaçtır. Eliquis, kanın pıhtılaşmasını önleyerek damar tıkanıklığı, felç ve kalp krizi gibi ciddi sağlık problemlerine karşı koruyucu etki gösterir. Bu ilaç özellikle belirli risk grubundaki hastalarda, pıhtı oluşma ihtimalini azaltmak için doktor kontrolünde kullanılır.
Eliquis’in ticari ismiyle birlikte bilinen apiksaban, doğrudan faktör Xa inhibitörüdür. Yani, kan pıhtılaşma sürecinde önemli bir yeri olan “faktör Xa” adlı enzimi engelleyerek etki gösterir.
Eliquis Hangi Durumlarda Kullanılır?
Eliquis, çeşitli klinik durumlarda hekimler tarafından reçete edilir. Başlıca kullanım alanları şunlardır:
✔️ Derin ven trombozu (DVT) tedavisi
Bacaklardaki derin damarlarda oluşan pıhtıların tedavisinde ve tekrarlamasının önlenmesinde kullanılır.
✔️ Pulmoner emboli (PE) tedavisi
Akciğerlere pıhtı atması durumunda tedaviye destek olur.
✔️ Kalp ritim bozukluğu olan hastalarda felç önleme
Özellikle non-valvüler atriyal fibrilasyon hastalarında felç riskini azaltmak için tercih edilir.
✔️ Kalça veya diz protezi sonrası pıhtı önleme
Ameliyat sonrası hareketsizlik nedeniyle oluşabilecek pıhtılara karşı koruyucu amaçla kullanılır.
Eliquis’in Etki Mekanizması Nasıldır?
Apiksaban, kanın pıhtılaşmasını sağlayan faktörlerden biri olan faktör Xa enzimini bloke eder. Bu enzimin baskılanması, fibrin adlı yapının oluşmasını engeller. Böylece pıhtı oluşumu zorlaşır.
Kan sulandırıcı ilaçlar arasında Eliquis’in öne çıkmasının nedeni, hem etkinliğinin yüksek olması hem de belirli durumlarda INR (kanın pıhtılaşma süresi) takibi gerektirmemesidir.
Eliquis Nasıl Kullanılır?
Eliquis genellikle günde 2 kez kullanılır. Doz miktarı ve kullanım süresi hastanın hastalığına göre değişebilir.
Uygulama şekli:
- Tablet formundadır.
- Aç ya da tok karnına alınabilir.
- Bol su ile yutulması önerilir.
- İlacın doktor önerisi dışında kesilmemesi gerekir, çünkü ani kesilmesi ciddi pıhtı riskini artırabilir.
Eliquis Kullanırken Nelere Dikkat Edilmelidir?
İlacın güvenli kullanımı için bazı noktalara dikkat etmek gerekir. Aşağıda Eliquis kullanırken dikkat edilmesi gerekenler sıralanmıştır:
✅ Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Kanama riski: Burun, diş eti, idrar ya da dışkıda kan fark edilirse doktora başvurulmalıdır.
- Başka ilaçlarla etkileşim: Aspirin, NSAİİ’ler (ibuprofen gibi) ve bazı antibiyotiklerle etkileşime girebilir.
- Cerrahi işlem öncesi: Ameliyat ya da diş çekimi planlanıyorsa hekime mutlaka Eliquis kullanıldığı belirtilmelidir.
- Böbrek ve karaciğer hastalığı olanlar: Doktor tarafından doz ayarlaması gerekebilir.
Eliquis’in Olası Yan Etkileri Nelerdir?
Her ilaçta olduğu gibi Eliquis kullanımı sırasında da bazı yan etkiler görülebilir. Bu etkiler kişiden kişiye değişebilir.
Sık Görülen Yan Etkiler:
- Burun veya diş eti kanaması
- İdrarda ya da dışkıda kan
- Baş dönmesi, halsizlik
- Ciltte kolay morarma
- Adet kanamasında artış
Seyrek Ama Ciddi Yan Etkiler:
- Beyin içi kanama (çok nadir ama hayatı tehdit edebilir)
- Şiddetli mide-bağırsak kanamaları
- Alerjik reaksiyonlar (kaşıntı, döküntü, nefes darlığı)
Yan etkiler hissedildiğinde mutlaka bir sağlık profesyoneline başvurulmalıdır.
Eliquis’in Avantajları Nelerdir?
Eliquis, modern antikoagülanlar arasında bazı avantajlara sahiptir. Aşağıda Eliquis’in öne çıkan yönlerini sıraladık:
Eliquis’in Başlıca Avantajları:
- INR takibi gerekmez (warfarin gibi eski nesil ilaçlardan farklı olarak)
- Etkisi hızlı başlar ve kısa sürede sona erer
- Belirli hasta gruplarında kanama riski daha düşüktür
- Sabit doz kullanımı kolaylık sağlar
- Gıda ile önemli bir etkileşimi yoktur
Kimler Eliquis Kullanmamalı?
Her hasta Eliquis kullanmaya uygun değildir. Bazı durumlarda bu ilacın kullanımı sakıncalı olabilir.
🚫 Eliquis Kullanılmaması Gereken Durumlar:
- Aktif kanama varlığı
- Ciddi karaciğer hastalığı
- Gebelik ve emzirme dönemi
- İlaca veya içeriğindeki maddelere alerji
- Son 6 ayda büyük beyin kanaması geçirmiş olanlar
Bu tür hastalar için farklı tedavi seçenekleri düşünülmelidir.
Eliquis Kullananlar Nelere Dikkat Etmeli?
Eliquis, dikkatli ve düzenli kullanılmadığında hem yetersiz pıhtı önleme hem de ciddi kanama riski doğurabilir. Aşağıdaki öneriler kullanıcılar için yol gösterici olabilir:
- İlacı her gün aynı saatte almak önemlidir.
- Kendi kendine doz değişikliği yapılmamalıdır.
- Kanama riski taşıyan aktivitelerden kaçınılmalıdır.
- Diş fırçalarken yumuşak fırça tercih edilmelidir.
- Düzenli kontroller aksatılmamalıdır.
Sonuç
Eliquis (apiksaban), günümüzde yaygın olarak kullanılan ve birçok hastalıkta hayat kurtarıcı olabilen bir antikoagülandır. Hem pıhtı önleme konusunda etkili olması hem de sabit dozda kullanılabilmesi, hastalar için büyük kolaylık sağlar. Ancak her ilaçta olduğu gibi, doktor önerisi dışında kullanılmamalı ve yan etkiler konusunda dikkatli olunmalıdır.
📌 Unutmayın:
Bu yazı bilgilendirme amaçlıdır. Eliquis veya herhangi bir ilaç hakkında karar vermek için mutlaka doktorunuza danışmalısınız.
