Yalancı hipertansiyon, kişinin tansiyonunun belli koşullarda yüksek ölçülmesi ancak genel olarak bakıldığında gerçek bir hipertansiyon hastalığının bulunmaması durumudur. Bu tansiyon yüksekliği genellikle geçicidir ve psikolojik, çevresel veya zamansal faktörlerle ilişkilidir.
Bu durumu gerçek hipertansiyonla karıştırmak oldukça tehlikelidir. Çünkü yanlış teşhis, kişiye gereksiz yere ilaç başlanmasına, dolayısıyla normal tansiyonun aşırı düşmesine ve hatta bayılma gibi ciddi komplikasyonlara yol açabilir.
Yalancı Hipertansiyon Türleri
1. Beyaz Önlük Hipertansiyonu
En sık görülen yalancı hipertansiyon türüdür. Adını, muayene sırasında tansiyonun yükselmesine neden olan “beyaz önlüklü” sağlık personelinden alır. Ancak bu bir mecazdır; esas olan kişinin tıbbi ortamda stres yaşaması ve tansiyonunun bu nedenle yükselmesidir.
Neden olur?
- Muayene kaygısı
- Hastane ortamına alışkın olmama
- Tansiyon ölçüm anında heyecanlanma
Nasıl anlaşılır?
Kişi evde veya günlük hayatında normal tansiyon değerlerine sahiptir, ancak klinik ortamda tansiyonu yüksek çıkar. Bu durumu netleştirmenin en güvenilir yolu, 24 saatlik tansiyon ölçümü sağlayan tansiyon holteri kullanmaktır.
Neden önemlidir?
Beyaz önlük hipertansiyonunun fark edilmemesi, kişiye yanlışlıkla hipertansiyon teşhisi konulmasına ve gereksiz tedaviye başlanmasına yol açabilir. Bu da kişinin gece saatlerinde tansiyonunun tehlikeli düzeyde düşmesine neden olabilir.
2. Asabi Hipertansiyon
Asabi hipertansiyon, kişide ani öfke, stres, gerginlik, korku veya başka bir yoğun duygusal durumda tansiyonun geçici olarak yükselmesidir. Bu da gerçek hipertansiyon değildir çünkü tansiyon, kişi sakinleştiğinde normale döner.
Ne zaman olur?
- Kavga, tartışma anında
- Aşırı stres altında
- Sinirli veya üzgün olunan durumlarda
Ne yapılmalı?
Böyle anlarda tansiyon ölçülmesi önerilmez. Çünkü alınan değerler yanıltıcı olur. Gerçek tansiyon değerini anlamak için ölçümün sakin, istirahat halindeyken yapılması gerekir.
Yalancı Hipertansiyonun Riskleri
Yalancı hipertansiyon, çoğu zaman fark edilmeden tedavi edilmeye çalışılır. Bu da aslında olmayan bir hastalığın tedavisi anlamına gelir ve çeşitli zararlara yol açabilir.
Olası Zararları
- Gereksiz ilaç kullanımı
- Gerçekten düşük olan tansiyonun daha da düşmesi
- Baş dönmesi, bayılma
- Böbrek fonksiyonlarının bozulması
- Kalp ritim problemleri
Bu nedenle bir kişiye hipertansiyon teşhisi konulmadan önce, tansiyonun hangi koşullarda ve ne zaman yüksek çıktığı dikkatlice değerlendirilmelidir.
Gerçek Hipertansiyonla Yalancı Hipertansiyonu Ayırt Etmenin Yolları
Tansiyonun gerçekten yüksek olup olmadığını anlamak için birkaç adım izlenebilir:
✅ Günlük Takip
Tansiyon, evde sabah ve akşam saatlerinde, istirahat halinde ölçülmelidir. Gerginlik, fiziksel efor ya da yemek sonrası gibi etkileyici koşullarda yapılan ölçümler yanıltıcı olabilir.
✅ 24 Saatlik Holter Cihazı
Tansiyon holteri, kişinin gün boyunca tansiyonunu belirli aralıklarla otomatik olarak ölçer. Böylece hem gündüz hem gece değerleri kaydedilir ve gerçek bir tansiyon profili elde edilir.
✅ Klinik Tekrar Ölçümleri
Ofis dışında, farklı zamanlarda ve farklı ortamlarda yapılan ölçümler karşılaştırılarak değerlendirme yapılmalıdır.
Evde Tansiyon Ölçerken Nelere Dikkat Edilmeli?
Evde yapılan tansiyon ölçümleri, doğru tanı için çok değerlidir. Ancak bu ölçümlerin doğru olması için bazı kurallara dikkat etmek gerekir.
Ölçüm Öncesi:
- Son 30 dakika içinde sigara, çay/kahve içilmemeli
- Tuvalet ihtiyacı giderilmiş olmalı
- Kişi en az 5 dakika dinlenmiş olmalı
- Oturur pozisyonda, sırt ve kol destekli bir şekilde olmalı
Ölçüm Sırasında:
- Kol kalp hizasında olmalı
- Bacak bacak üstüne atılmamalı
- Konuşulmamalı, hareket edilmemeli
- Aynı koldan birkaç dakika arayla birden fazla ölçüm alınmalı
Sonuç: Yüksek Tansiyon Her Zaman Hastalık Değildir
Yalancı hipertansiyon, klinikte veya stres anlarında görülen geçici tansiyon yükselmeleridir. Beyaz önlük hipertansiyonu ve asabi hipertansiyon en sık görülen türlerdir. Bu durumlar yanlış tedaviye, dolayısıyla gereksiz ilaç kullanımına ve ciddi sağlık risklerine yol açabilir.
Her yüksek tansiyon ölçümü gerçek hipertansiyon anlamına gelmez. Bu nedenle doğru tanı koymak için tansiyonun farklı zamanlarda, farklı ortamlarda ve mümkünse holter cihazıyla değerlendirilmesi gerekir.
Unutmayın: Yanlış teşhis, doğru bir hastalığın önüne geçebilir.
