Bacak damarlarınızdaki tıkanıklık, vücudunuzun size gönderdiği önemli bir uyarıdır. Bu durum genellikle periferik arter hastalığı (PAH) olarak adlandırılır ve bacaklarınıza kan taşıyan atardamarların daralması veya tıkanması anlamına gelir. Damar tıkanıklığı, hayat kalitenizi düşürür ve tedavi edilmezse ciddi sorunlara yol açar. Vücudunuzun bu durumla ilgili size hangi sinyalleri verdiğini öğrenmek, erken teşhis için kritik öneme sahiptir.
Ağrı: En Yaygın ve Önemli İşaret
Tıkalı bir bacak damarının en belirgin ve en sık karşılaşılan belirtisi ağrıdır. Ancak bu ağrı, basit bir kas ağrısından farklıdır.
Yürürken Gelen Ağrı (Kladikasyo)
Bu, PAH’ın en karakteristik belirtisidir ve tıp dilinde intermittan kladikasyo (aralıklı topallama) olarak bilinir.
- Belirtisi: Belirli bir mesafe yürüdükten sonra bacaklarınızda (çoğunlukla baldırda, bazen de uyluk veya kalçada) kramp, sızı veya yorgunluk hissedersiniz.
- Ne Zaman Geçer?: Durup dinlendiğinizde ağrı hızla hafifler veya tamamen geçer. Tekrar yürümeye başladığınızda ise ağrı geri gelir.
- Anlamı: Tıkalı damar, egzersiz sırasında kaslarınızın ihtiyaç duyduğu yeterli oksijenli kanı onlara ulaştıramaz. Kaslarınız aç kalır ve bu durum ağrı olarak ortaya çıkar. Tıkanıklık kötüleştikçe, daha kısa mesafelerde ağrı hissetmeye başlarsınız.
İstirahat Ağrısı
Hastalık ilerledikçe, ağrı sadece yürümekle kalmaz, dinlenirken de ortaya çıkar.
- Belirtisi: Özellikle geceleri, uzanırken veya uyurken ayaklarınızda ve parmaklarınızda şiddetli, yanıcı bir ağrı hissedersiniz.
- Ne Yaparsınız?: Hastalar, ağrıyı hafifletmek için bacaklarını yatağın kenarından sarkıtarak veya bir sandalyede oturarak uyumayı denerler. Bu pozisyon, yerçekiminin yardımıyla ayaklara biraz daha kan inmesini sağlar.
- Anlamı: Bu, durumun ciddileştiği ve bacaklarınızın dinlenirken bile yeterli kanı alamadığı anlamına gelir.
Bacaklarda Soğukluk ve Renk Değişiklikleri
Kan akışının azalması, bacaklarınızın sıcaklığını ve görünümünü de etkiler.
Soğukluk Hissi
- Belirtisi: Tıkanıklıktan etkilenen bacağınız, diğer bacağınıza göre daha soğuk hissedilir. Bu soğukluk, özellikle ayaklarda ve parmaklarda daha belirgindir.
- Anlamı: Azalan kan akışı, vücudunuzun o bölgeye yeterli ısıyı taşıyamadığı anlamına gelir.
Ten Renginde Değişiklikler
- Belirtisi: Ayaklarınızın ve bacaklarınızın rengi değişebilir. Bacaklarınızı yukarı kaldırdığınızda soluklaşır (krem rengine veya beyaza döner) ve aşağı sarkıttığınızda ise kızarır (koyu kırmızı veya morumsu bir renk alır).
- Anlamı: Vücudunuz, kan akışındaki değişikliklere bu renk tepkisiyle karşılık verir. Bu durum, damar tıkanıklığının ileri düzeyde olduğunu gösterir.
Cilt Tırnak ve Saç Değişiklikleri
Uzun süreli kan akışı yetersizliği, bacaklardaki cilt, tırnak ve kıl yapısını bozar.
- Cilt: Bacağınızın derisi parlak, gergin ve ince görünür. Cildinizde kuruluk ve pullanma artar.
- Tırnaklar: Ayak tırnaklarınız yavaş uzar veya kalınlaşır.
- Kıllar: Bacaklarınızdaki kıl büyümesi yavaşlar veya tamamen durur. Hatta kıllar dökülür.
- Anlamı: Cilt, tırnak ve kıl kökleri, sağlıklı kalmak için ihtiyaç duydukları besin ve oksijeni kandan alamazlar.
İyileşmeyen Yaralar
Bu, tıkalı bacak damarının en tehlikeli ve acil müdahale gerektiren belirtilerinden biridir.
- Belirtisi: Ayaklarınızda, ayak bileklerinizde veya parmaklarınızda oluşan küçük kesikler, sıyrıklar veya kabarcıklar uzun süre iyileşmez. Bu yaralar zamanla büyüyerek ülser (açık yara) haline gelir.
- Anlamı: Vücudunuz, yaraları onarmak için gerekli olan bağışıklık hücrelerini, oksijeni ve besinleri yara bölgesine ulaştıramaz. Bu durum, enfeksiyon riskini artırır ve tedavi edilmezse uzuv kaybına (ampütasyon) yol açar.
Nabız ve Kaslarda Zayıflık
Doktorunuzun muayenesinde fark edebileceği önemli fiziksel belirtiler şunlardır:
- Zayıf Nabız: Ayak bileği ve ayakta, normalde kolayca hissedilmesi gereken nabız zayıflar veya hiç hissedilmez. Doktorunuz bu durumu muayene sırasında tespit eder.
- Kas Kütlesi Kaybı: Hastalıktan etkilenen bacağınızdaki kas kütlesi azalır ve bacak daha ince görünür.
- Anlamı: Zayıf nabız, atardamarlardan gelen kan akışının çok düşük olduğunun doğrudan göstergesidir. Kas kütlesi kaybı ise kasların beslenemediğini işaret eder.
Ne Zaman Doktora Görünmelisiniz?
Eğer yürürken bacaklarınızda sürekli ağrı hissediyor ve dinlenince bu ağrı geçiyorsa, özellikle de şeker hastalığı, yüksek tansiyon veya sigara kullanımınız varsa, hemen bir kalp ve damar cerrahisi uzmanına başvurmalısınız. İstirahatte ağrı veya iyileşmeyen ayak yaraları görüyorsanız, bu acil bir durumdur ve vakit kaybetmeden tıbbi yardım almanız gerekir. Erken teşhis ve tedavi, damar tıkanıklığının ilerlemesini durdurur ve ciddi komplikasyonları önler.
Siz veya bir yakınınız bu belirtilerden herhangi birini yaşıyorsa, doktorunuzun doğru teşhisi koymasına yardımcı olmak için belirtilerinizi tam olarak açıklayın. Doktorunuz, doğru bir değerlendirme yaparak size en uygun tedavi yolunu belirleyecektir.
