Karotis (sah damarı) Anjiografisi

Boynumuzun her iki yanında karotis arterlerimiz (halk arasındaki adıyla ‘Şah damarı’) vardır. Karotis arter hastalığı inme veya serebrovasküler ataklara yol açabildigi için ciddi seyredebilen bir durumdur.

İnme beyne giden kan akımının, damarın ateroskleroz nedeniyle tıkanması veya pıhtı oluşumuna bağlı, kesildiğinde ortaya çıkar. Eğer beyne giden kan akımı birkaç dakikadan fazla kesintiye uğrarsa beyin hücreleri ölmeye baslar. İnme beyin hasarı, felçler, uzun dönemli sakatlık ve ölümle sonuçlanabilir. Şah damarı hastalığı karotis arterlerde ileri derecede daralma ya da tam tıkanma ortaya çıkana kadar belirti vermeyebilir. Bazı kişilerde inme hastalığın ilk bulgusudur. Karotis arter hastalığı kalp problemleri ve beyin kanamalarıyla birlikte başlıca inme sebeplerindendir.

Şah damar tıkanıklığı ve inme nedenleri olarak;

• Tütün ve tütün ürünleri kullanımı
• Kanda yüksek miktarda yağ ve kolesterol bulunması
• Yüksek kan basıncı
• İleri yaş ve erkek cinsiyet
• Metabolik sendrom
• Fiziksel aktivite azlığı
• Ailede damar sertliği öyküsü
• İnsülin direnci veya diyabete bağlı yüksek kan şekeri düzeyi önemli rol oynamaktadır.

Şah damar tıkanıklığı için risk taşıyan kişiler tüm vücutta ateroskleroz geliştiği için aynı zamanda koroner arter hastalığı ve kalp hastalığı gelişimi için de riskli hasta grubunu oluşturmaktadırlar.

Bu risk faktörlerine sahip olmak mutlaka karotis arter hastalığına yakalanacağınız anlamına gelmez. Ancak bu faktörlerden bir ya da daha fazlasına sahipseniz hastalığın gelişimini engellemek için gerekli önlemleri alınması gereklidir.

Karotis arter hastalığı, karotis arterler ileri derecede daralana ya da tam tıkanma oluşana kadar belirti ve bulgulara yol açmayabilir. Görülebilecek başlıca bulgular; dikkatli bir muayenede boyunda darlığa bağlı üfürüm duyulması, geçici iskemik atak dediğimiz 24 saatten daha kısa sürede düzelebilen geçici felç tablosu ve inme sayılabilir.

• Vücudun bir yarısında yüzü de içine alan çeşitli derecelerde güç kaybı ve/veya hissizlik
• Konuşma ve anlama güçlüğü, bir ya da her iki gözde ani görme kaybı-görmede azalma
• Baş dönmesi-denge bozukluğu
• Sebepsiz, ani başlangıçlı şiddetli baş ağrısı
• Bazen çok kısa süreli olabilen bu semptomlar arkadan gelecek ağır bir inmenin işareti olabileceğinden mutlaka acil olarak bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
• Aksi takdirde inme gelişimi; kalıcı beyin hasarı, felçler, çeşitli vücut fonksiyonlarında kayıp ve hatta ölüme yol açabilir.

Kapsamlı bir muayene ve tahliller ile birlikte şah damarına yönelik tanıda; Karotis doppler, MR Anjio, BT Anjio ve karotis anjio kullanılmaktadır.

Karotis arter hastalığı tedavisinde; yaşam tarzı-diyet değişiklikleri, kan sulandırıcı ve kolesterol düşürücü ilaçların kullanımının başı çektiği ilaç tedavisi, radyolojik ve cerrahi girişimler kullanılmaktadır.

Yasam tarzı değişiklikleri ile; gelişebilecek karotis arter hastalığını önleyebilir ve/veya kötüye gitmesini engelleyebiliriz. Sağlıklı bir diyet uygulanması ve ideal kilonun korunması kolesterol seviyenizin uygun sınırlarda kalmasına ve yüksek kan basıncı gelişimine yardımcı olur. Fiziksel aktivitenin arttırılması ideal kilonun korunması ve iyi kolesterol (HDL) seviyenizin yükselmesini sağlar.

Tütün ürünlerinin kullanılmaması genel sağlımız yanında kalp-damar hastalıkları açısından da kritik öneme sahiptir.

Şah damar hastalığının ilaç dışı tedavilerinde darlık oluşan bölgede cerrahi ya da girişimsel anjiyografi teknikleriyle darlığın mekanik olarak giderilmesi hedeflenir. Hasta için hangi tedavi biçiminin uygun olduğuna hastanın yaşı, genel sağlık durumu, mevcut risk faktörleri, darlığın derecesi gibi faktörler değerlendirilerek verilir.

Karotis endarterektomi lokal (bölgesel), ya da genel anestezi altında gerçekleştirilir. Cerrahi girişim hastanın darlık olan şahdamarı tarafında, boyun bölgesinden yapılan bir kesiden yapılır. Darlığın olduğu bölgede şahdamarı açılarak daralmaya yol açan plak çıkarılır. Yaklaşık 45 dakika kadar süren operasyon sonrası çoğu hastamız ameliyat ertesi gün taburcu edilmekte ve 1 hafta içinde normal yaşantısına dönmektedir.