Kalp krizi, kalbi besleyen damarların ani şekilde tıkanması sonucu kalp kasının oksijensiz kalmasıyla oluşan ciddi bir sağlık sorunudur. Kalp krizi sırasında vücutta birçok değişiklik olur ve bunlardan biri de nabızdır. Bu yazıda kalp krizinde nabız nasıl değişir, kaç olur, hangi durumlar tehlikelidir ve kalp kriziyle ilgili diğer önemli belirtiler nelerdir, sade bir dille açıklıyoruz.
Kalp Krizi Nedir?
Kalp krizi (tıbbi adıyla miyokard enfarktüsü), genellikle koroner arter denilen kalp damarlarının aniden tıkanması sonucu ortaya çıkar. Bu tıkanıklık, kalp kasına yeterli oksijenin ulaşmasını engeller. Eğer müdahale edilmezse, kalp dokusunda kalıcı hasar oluşabilir.
Kalp krizi genellikle göğüste baskı, sıkışma, ağrı, nefes darlığı, terleme ve çarpıntı gibi belirtilerle kendini gösterir. Bu sırada nabızda da değişiklik görülebilir.
Nabız Nedir ve Normal Nabız Kaç Olmalı?
Nabız, kalbin bir dakikadaki atış sayısını gösterir. Nabız, kalbin ne kadar hızlı çalıştığını anlamamıza yardımcı olur. Sağlıklı bir yetişkinde istirahat halindeyken normal nabız değeri dakikada 60 ile 100 arasındadır.
Nabız şu faktörlerden etkilenebilir:
- Fiziksel aktivite
- Duygusal stres
- Ateş
- İlaç kullanımı
- Kafein veya nikotin alımı
- Kalp ritim bozuklukları
Kalp Krizi Sırasında Nabız Kaç Olur?
Kalp krizi sırasında nabız kişiden kişiye değişebilir. Kimi zaman nabız yükselir, kimi zaman ise normalin altına düşebilir. Bu değişim, kalp krizinin tipine ve kişideki mevcut sağlık durumlarına bağlıdır.
Kalp Krizinde Yüksek Nabız (Taşikardi)
Bazı hastalarda kalp krizi sırasında nabız dakikada 100’ün üzerine çıkar. Bu duruma taşikardi denir. Kalp, dokulara yeterince oksijen ulaştıramadığı için daha hızlı çalışmaya çalışır. Bu da nabzın hızlanmasına neden olur.
Taşikardi belirtileri:
- Hızlı kalp atışları
- Çarpıntı hissi
- Nefes darlığı
- Baş dönmesi
Kalp Krizinde Düşük Nabız (Bradikardi)
Özellikle alt duvar enfarktüsü geçiren kişilerde nabız ciddi şekilde düşebilir. Bu durum, kalbin elektriksel sisteminin etkilenmesinden kaynaklanabilir. Nabzın 60’ın altına düşmesine bradikardi denir.
Bradikardi belirtileri:
- Yavaş kalp atışları
- Sersemlik hissi
- Göz kararması
- Bayılma
Düzensiz Nabız (Aritmi)
Kalp krizi sırasında kalbin ritmi bozulabilir. Bu durumda nabız düzensiz, bazen hızlı bazen yavaş olabilir. Ritim bozuklukları kalp krizinin en tehlikeli komplikasyonlarından biridir.
Kalp Krizi Sırasında Nabız Değişikliğini Etkileyen Faktörler
Nabız her zaman tek başına değerlendirilmemelidir. Kalp krizi sırasında nabzın nasıl değişeceğini belirleyen birçok etken vardır:
- Kriz geçiren bölgenin yeri (ön duvar, alt duvar vb.)
- Hastanın yaş ve cinsiyeti
- Kullanılan ilaçlar
- Eşlik eden hastalıklar (hipertansiyon, diyabet, kalp yetmezliği vb.)
- Stres düzeyi ve ağrı toleransı
- Kriz sırasında oluşan komplikasyonlar (aritmi, kalp bloğu, şok)
Kalp Krizi Belirtileri ve Dikkat Edilmesi Gereken Durumlar
Nabız değişimi, kalp krizinin tek belirtisi değildir. Kalp krizi sırasında şu belirtiler de gözlemlenebilir:
Kalp Krizi Belirtileri Listesi
- Göğüste baskı, sıkışma veya yanma hissi
- Sol kola, sırta, boyna veya çeneye yayılan ağrı
- Nefes darlığı
- Soğuk terleme
- Mide bulantısı, kusma
- Baş dönmesi
- Ani bayılma
- Aşırı halsizlik
- Hızlı veya yavaş nabız
- Düzensiz kalp atışları
Bu belirtilerden biri ya da birkaçı varsa ve 5-10 dakikadan uzun sürüyorsa, acil tıbbi müdahale gerekir.
Kalp Krizi Sırasında Nabız Nasıl Ölçülür?
Evde kalp krizi geçirildiğinden şüphelenilen bir durumda nabız ölçmek, kişinin genel durumu hakkında bilgi verebilir. Nabız şu şekillerde kontrol edilebilir:
- Bilekten: Başparmağın yanındaki atardamar hissedilerek
- Boyundan: Gırtlağın hemen yanındaki atardamardan
- Akıllı saatler veya tansiyon aletleriyle: Dakika başına atım sayısı ölçülebilir
Nabız çok hızlıysa (örneğin 120-130 üzeri), çok yavaşsa (örneğin 40-50 altı) veya düzensizse mutlaka profesyonel yardım çağrılmalıdır.
Kalp Krizinden Korunmak İçin Neler Yapılabilir?
Kalp krizi geçirme riskini azaltmak ve kalp sağlığını korumak için şu adımlar büyük önem taşır:
- Tansiyon ve kolesterol kontrolü
- Düzenli egzersiz
- Sigara ve alkolü bırakmak
- Sağlıklı beslenmek (sebze, meyve, tam tahıl ağırlıklı)
- Stresi azaltmak
- Düzenli sağlık kontrolleri yaptırmak
- Ailede kalp hastalığı varsa daha dikkatli olmak
Kalp krizinde nabız, kişiye göre farklılık gösterebilir. Kriz sırasında nabız çok hızlı olabilir (taşikardi), çok yavaşlayabilir (bradikardi) ya da tamamen düzensiz hale gelebilir (aritmi). Bu değişiklikler, kalp krizinin ciddiyetine ve vücut üzerindeki etkisine göre şekillenir. Nabzınızdaki ani değişiklikler, göğüs ağrısı ve nefes darlığı gibi belirtilerle birleşiyorsa, zaman kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurmalısınız. Unutmayın, kalp krizi erken müdahaleyle tedavi edilebilir; geç kalmak ise hayatı tehdit eder.
