Kalp damar tıkanıklığı, halk arasında “damar sertliği” ya da “koroner arter hastalığı” olarak da bilinir. Kalbi besleyen damarların daralması veya tıkanması sonucu ortaya çıkar. Genellikle sinsi ilerler ve erken evrelerde fark edilmez. Ancak zamanla kalp kasına yeterli kan gitmediği için bazı belirtiler ortaya çıkar. Bu yazıda kalp damar tıkanıklığının en sık görülen belirtilerini, bu belirtilerin ne zaman ciddiye alınması gerektiğini ve erken teşhisin önemini ele alıyoruz.
Kalp Damar Tıkanıklığı Nedir?
Kalp, sürekli çalışan bir pompadır ve kendi çalışması için de oksijen açısından zengin kana ihtiyaç duyar. Bu kan, kalbin dış yüzeyinde bulunan koroner arterler ile taşınır. Ancak zamanla bu damarların içinde yağ, kolesterol, kalsiyum ve diğer maddeler birikerek plaklar oluşturabilir. Bu birikintiler damarları daraltır ve kan akışını kısıtlar. Tam tıkanma durumunda ise kalp krizi meydana gelir.
Kalp Damar Tıkanıklığı Neden Tehlikelidir?
Tıkanan damardan yeterince kan geçemezse, kalp kası oksijensiz kalır. Bu da göğüs ağrısı (anjina), ritim bozuklukları ya da kalp krizi gibi ciddi sonuçlara yol açabilir. Damar tıkanıklığı sadece kalpte değil; beyinde felce, bacaklarda yürüyüş kısıtlılığına, böbreklerde fonksiyon kaybına da neden olabilir.
Kalp Damar Tıkanıklığı Belirtileri
Kalp damar tıkanıklığının belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Özellikle kadınlar, yaşlılar ve diyabet hastalarında klasik göğüs ağrısı olmadan da hastalık ilerleyebilir. İşte dikkat edilmesi gereken başlıca belirtiler:
Göğüs Ağrısı (Angina Pektoris)
En yaygın belirtidir. Göğüsün ortasında veya sol tarafında hissedilen baskı, sıkışma, yanma ya da dolgunluk hissidir. Ağrı genellikle:
- Eforla başlar (örneğin merdiven çıkarken),
- Dinlenince geçer,
- Sol kola, sırta, boyuna ya da çeneye yayılabilir.
Bu ağrı kalp krizine işaret etmese de, ciddi damar tıkanıklığının habercisidir.
Nefes Darlığı
Kalp yeterli kan pompalayamadığında vücut bu açığı telafi etmeye çalışır ve kişi daha çabuk nefessiz kalır. Eforla ortaya çıkan ya da gece uykudan uyandıran nefes darlığı, kalp damarlarında tıkanıklığın bir işareti olabilir.
Çarpıntı
Kalp ritmi bozulduğunda ya da kalp zorlandığında, kişi kalp atışlarını hissetmeye başlar. Bu durum ritim bozukluklarının yanı sıra, kalbin yeterince beslenemediği anlamına da gelebilir.
Halsizlik ve Yorgunluk
Damarlar daraldığında, kalp daha az oksijen alır ve yeterince çalışamaz. Bu da kişinin günlük işlerini yaparken bile kolayca yorulmasına neden olur.
Terleme
Soğuk soğuk terlemek, özellikle göğüs ağrısı ile birlikte görülüyorsa, kalp damar tıkanıklığının ve hatta kalp krizinin belirtisi olabilir.
Mide Bulantısı ve Baş Dönmesi
Göğüs ağrısına eşlik eden mide bulantısı ve baş dönmesi kalp kaynaklı olabilir. Bu belirtiler kadınlarda daha sık görülür.
Kollarda, Omuzda veya Sırtta Ağrı
Ağrı yalnızca göğüste değil, omuz, kol, sırt ve hatta dişlerde bile hissedilebilir. Bu tür ağrılar özellikle eforla ortaya çıkıyorsa, damar tıkanıklığı akla gelmelidir.
Belirtiler Ne Zaman Ciddiye Alınmalı?
Aşağıdaki durumlardan biri yaşanıyorsa, zaman kaybetmeden en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır:
- 10 dakikadan uzun süren göğüs ağrısı
- Dinlenmekle geçmeyen ya da eforla tekrar eden göğüs baskısı
- Nefes darlığı, soğuk terleme, baş dönmesi ile birlikte olan şikayetler
- Ani gelişen halsizlik veya bayılma hissi
- Egzersizle birlikte ortaya çıkan omuz veya sırt ağrısı
Bu belirtiler, kalp krizi ya da ciddi damar tıkanıklığının habercisi olabilir.
Kalp Damar Tıkanıklığını Gösteren Yaygın Belirtiler Listesi
Aşağıdaki liste, kalp damar tıkanıklığını düşündürebilecek temel belirtileri özetlemektedir:
- Göğüs ağrısı veya sıkışması
- Eforla ortaya çıkan nefes darlığı
- Kalp çarpıntısı
- Soğuk terleme
- Omuz, kol, sırt ya da çeneye vuran ağrı
- Bulantı, baş dönmesi
- Kolay yorulma, halsizlik
Kadınlarda Belirtiler Farklı Olabilir
Kadınlarda kalp damar tıkanıklığı, klasik göğüs ağrısı olmadan da ilerleyebilir. Özellikle aşağıdaki belirtiler kadınlarda sık görülür:
- Mide bulantısı
- Sırt veya mide ağrısı
- Aşırı yorgunluk
- Uyku problemleri
- Hafif nefes darlığı
- Anksiyete hissi
Bu nedenle kadınların bu farklı belirtileri de dikkate alması çok önemlidir.
Kalp Damar Tıkanıklığı Neden Olur?
Damar tıkanıklığına neden olan başlıca faktörler:
- Yüksek kolesterol
- Yüksek tansiyon
- Sigara kullanımı
- Diyabet
- Hareketsiz yaşam
- Sağlıksız beslenme
- Genetik yatkınlık
- Stres
Bu risk faktörleri kontrol altına alındığında, damar tıkanıklığı önlenebilir ya da ilerlemesi yavaşlatılabilir.
Kalp damar tıkanıklığı, erken dönemde sinsice ilerleyebilen ancak zamanla ciddi sonuçlara yol açabilen bir hastalıktır. Göğüs ağrısı, nefes darlığı, çarpıntı, halsizlik gibi belirtiler basit gibi görünse de, aslında kalbin yardım çağrısı olabilir. Bu sinyalleri görmezden gelmeyin. Erken teşhis, yaşam kalitesini artırmakla kalmaz, hayat kurtarır.
Unutmayın, kalbiniz sessizce çok şey anlatır. Onu dinlemeyi öğrenin.
