Kahve, ülkemizde su ve çaydan sonra en tüketilen içecektir. Batı ülkelerinde ise sudan sonra tüketilen ikinci içecektir. Kafein, klorojenik asit, lignan gibi biyolojik açıdan aktif 1000’den fazla madde içerir. Birçok insan kahve içmekten hoşlanır ancak kişisel tercihler veya bazı sağlık problemleri nedeniyle kafein alımını sınırlandırmak gerekebilir. Aşırı kahve tüketen bireyler, kahveyi birden bırakırlarsa sinirlilik, baş ağrısı, uyuklama gibi semptomlarla karşılaşabilirler. Bu nedenle kafeini alımını yavaş yavaş azaltmak daha doğru bir çözümdür.

Kafeinsiz Kahve Nedir? Kafeinsiz Kahve Nasıl Yapılır?

Kahve çekirdekleri su, organik çözücüler ve karbondioksit içerir. Kullanılmadan önce kavrulur ve kavurma işlemi sırasında kahve çekirdeğindeki gazlar açığa çıkar, su kaybolur, kahvenin kendine has tadı veren aromatik esanslar oluşur. Kafeinsiz kahve yapılırken ise çekirdekler kavrulmadan ve öğütülmeden önce kafeini alınır. Kahve çekirdekleri, kafein özü çıkana kadar çözücü içinde yıkanır ve kafeininin en az %97’sinin çıkarıldığı kahvedir.

Kafeinsiz kahvenin besin değeri, kafein içeriği dışında normal kahve ile hemen hemen aynıdır. Ancak kullanılan yönteme göre tadı ve kokusu biraz daha hafifleşebilir veya rengi değişebilir. Bu, normal kahvenin acı tadına ve kokusuna duyarlı olanlar için kafeinsiz kahve daha hafif gelebilir.

Kafeinsiz Kahve Tamamen Kafeinsiz Mi? 

Kafeinsiz kahve tamamen kafeinsiz değildir. Normal kahve fincan başına yaklaşık 70-140 mg kafein içerirken kafeinsiz kahve fincan başına yaklaşık 3 mg kafein içerir.

Kafeinsiz Kahve Antioksidan İçerir mi?

Kafeinsiz kahve, normal kahveye nazaran yaklaşık %15 daha az antioksidan içerir. Bunun sebebi kafeinsizleştirme işlemi sırasında küçük bir antioksidan kaybı gerçekleşmesidir. Normal ve kafeinsiz kahvedeki ana antioksidanlar hidrosinnamik asitler ve polifenollerdir. Antioksidanlar, serbest radikaller olarak adlandırılan reaktif bileşikleri nötralize eder, oksidatif hasarı azaltır, kalp hastalığı, kanser ve tip 2 diyabet gibi hastalıkları önlemeye yardımcı olur.

Ek olarak kafeinsiz kahve de antioksidan kaybı ile birlikte az miktarda bazı besin öğesi kaybı da olur. Bir fincan demlenmiş kafeinsiz kahve, önerilen günlük magnezyum ihtiyacının %2,4’ünü, potasyumun %4,8’ini ve B3 vitamininin %2,5’ini sağlar. Bu oranlar çok fazla olmasa da günde 2-3 (veya daha fazla) fincan kahve içildiğinde miktarlar artar.

Kafeinsiz Kahve Sağlığı Nasıl Etkiler? 

Kahvenin sağlığa faydaları esas olarak antioksidan içeriği ve diğer aktif maddeler ile bağlantılıdır. Araştırmalarda kahvenin sağlık üzerine etkileri genellikle kafeine atfedilir ve kafeinsiz kahve üzerine yapılan çalışmalar çoğunlukla gözlemseldir.

Kafeinsiz kahve Tip 2 diyabet ve erken ölüm riskini azaltır mı?  Kafeinsiz kahvenin karaciğer fonksiyonuna etkileri  neler?

Hem normal hem de kafeinsiz kahve içmek, tip 2 diyabet riskini azaltır. Günlük 1 fincan kahve içmenin tip 2 diyabet riskini %7’ye kadar azaltabildiğini bildiren çalışmalar mevcuttur. Bu, kafein dışındaki aktif maddelerin koruyucu etkilerinin olduğunu gösterir.

Kafeinsiz kahvenin karaciğer fonksiyonu üzerindeki etkileri ise normal kahve kadar çok araştırılmamıştır. Büyük gözlemsel bir çalışma da, kafeinsiz kahvenin yüksek karaciğer enzim seviyelerini azalttığı bulunmuştur. Ayrıca kafeinsiz kahve içmenin felç, kalp hastalıklarından ölüm ve erken ölüm riskinde küçük ama önemli bir azalma sağladığı bilinir.

Kafeinsiz kahve yaşlanmayı geciktirir mi? Kafeinsiz kahve nörodejeneratif hastalık riskini azaltır mı?

Kafeinsiz kahve de normal kahve gibi yaşa bağlı bilişsel fonksiyonlardaki gerilemeyi azaltır. İnsan hücre çalışmaları kafeinsiz kahvenin beyindeki nöronları koruma da etkili olduğunu gösteriyor. Bu, Alzheimer ve Parkinson gibi nörodejeneratif hastalıkların gelişimini önlemeye yardımcı olabilir. Araştırmalar bu etkinin kafeinden ziyade kahvedeki klorojenik asitten kaynaklanabileceğini öne sürüyor.

Bununla birlikte, kafeinin kendisi de demans ve nörodejeneratif hastalık riskinde azalma ile ilişkilidir. Pek çok çalışma, düzenli kahve içen kişilerin Alzheimer ve Parkinson riskinin daha düşük olduğunu gösteriyor. Ancak kafeinsiz kahvenin nörodejeneratif hastalıklar üzerine etkisine dair daha fazla araştırmaya ihtiyaç var.

Kafeinsiz kahve mide ekşimesini önler  mi? Kafeinsiz kahve  kanser riskini azaltır mı?

Kahve içmenin yaygın yan etkilerinden biri mide ekşimesi veya mide asidinin yemek borusuna yükselmesidir. Fazla kahve içen birçok birey bu durumu yaşar ve kafeinsiz kahve içmek bu rahatsız edici yan etkiyi hafifletme de etkilidir.

Bununla birlikte günde iki veya daha fazla fincan kafeinsiz kahve içmenin, rektum kanserine yakalanma riskini %48 oranında düşürdüğüne dair kanıtlar mevcuttur. Ancak daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulmaktadır.

Kimler Kafeinsiz Kahveyi Tercih Etmelidir?

Bazı insanlar için bir fincan kahve aşırı gelebilirken, bazı bireylere daha fazlası iyi gelebilir.

Sağlıklı yetişkinler günde 400 mg’dan fazla kafeinden kaçınmalıdır. Bu kabaca dört fincan kahveye eşdeğerdir.

Fazlası kalp hastalığı ve felç riskini artırabilen kan basıncının artmasına ve uyku bozukluğuna neden olabilir.

Ayrıca aşırı kafein merkezi sinir sistemini etkileyerek huzursuzluğa, kaygıya, sindirim sorunlarına, kalpte ritim bozukluğuna ve hassas kişilerde uyku sorunlarına neden olabilir.

Kafeine karşı çok hassas olan kişiler, normal kahve alımını sınırlayabilir, kafeinsiz kahve tercih edilebilir veya çay tüketebilir.

Bazı tıbbi durumlarda (kafein ile etkileşime giren ilaç kullananlarda) kafein kısıtlaması yapılması gerekebilir.

Son olarak, hamile ve emziren kadınların kafein alımını sınırlamaları önerilir. Çocuklar, ergenler ve anksiyete teşhisi konan ve uyku sorunu yaşayan bireylere de kafein kısıtlaması önerilir.