Metropol yaşamı ve batı tarzı beslenme modellerine geçişle beraber yiyeceklerle beraber alınan bazı besin öğelerinin eksikliği günümüzde çok sık yaşanan bir problem olarak karşımıza çıkıyor.
Bu sebeplere bir de toprak verimsizliği eklendiğinde gıda takviyelerinin kullanımı neredeyse kaçınılmaz bir hal aldı. Çoğu insan bilinçsiz ya da bilinçli olarak gıda takviyeleri kullanıyor.
Unutulmamalıdır ki gıda takviyeleri çerez değildir ve bu takviyelerin kullanım şekli ilaç kullanımlarından bile daha önemli durumdur.
Gıda takviyeleri kullanan birçok insan olsa da nasıl kullanılması gerektiğini bilen çok az kişi var ve bununla ilgili çok fazla farklı görüşle karşılaşılabiliyor. Gıda takviyelerinin her birinin ayrı amacı, ayrı tedavi fonksiyonu ve ayrı kullanım zamanı bulunuyor.
Bu yazımızda sizlere bazı popüler takviyelerin ne zaman ve nasıl kullanılmasıyla ilgili bilmeniz gerekenlerden bahsedeceğiz. İşte gıda takviyelerinin doğru kullanımı:
1- DEMİR:
Demir, bir mineraldir ve vücudun temel besin maddelerinden biridir. Demir eksikliği belirtileri; yorgunluk, halsizlik, soluk cilt, baş dönmesi, düşük enerji seviyeleri ve zayıf bağışıklık sistemidir diyebiliriz.
Demir takviyesi kullananlarda yaşanılan en büyük handikap kullanım zamanıdır. Demir takviyeleri mutlaka aç karnına alınmalıdır. Yemek yemeden 30 dk önce alınabilir ama sabah aç mideye alınması demir için her zaman en doğru zamandır diyebiliriz.
Ayrıca demir takviyeleriyle beraber c vitamini kullanılması demirin emilimini artırır ve daha sağlıklı bir biyoyararlanım sağlar.
2- MAGNEZYUM:
Magnezyum, vücutta 300’den fazla görevde (enerji üretimi, protein, DNA yapımı, kan şekeri ve kan basıncı kontrolü, kas-kemik sistemi vd.) rol alan, vücudunuzda en bol bulunan dördüncü önemli bir mineraldir.
Vücut onsuz düzgün çalışamaz diyebiliriz çünkü enerji üretmekten önemli proteinlerin oluşmasına kadar yüzlerde metabolik süreç ve vücut fonksiyonunda rol alır. Yetersiz alımının sağlık üzerinde ciddi etkisi vardır.
Magnezyum takviyelerinin kullanımı için açlık ya da tokluk durumu önemli değildir. Kliniğimizde biz yemeklerden 1 saat sonra kullanılmasını öneriyoruz. Magnezyum günde 2 kez ya da 1 kez kullanılabilir.
Bu durumlarda sabah ve akşam olarak da kullanılabilir. Magnezyum takviyelerinde önemli olan magnezyumun hangi formunu kullandığınızdır. Malat formu mutlaka gündüz kullanılması gereken bir formudur ve glisinat formu genel olarak akşam kullanımı önerilen bir diğer formudur.
3- OMEGA-3:
Omega-3 vücudumuz için önemli olan yağ asitleridir ve vücudumuz bu yağ asitlerini üretemediğinden dışarıdan mutlaka alınması gerekir.
Amerikan Kalp Derneği, hafta da en az iki porsiyon özellikle Omega-3 bakımından zengin yağlı balık tüketimini öneriyor. Omega-3 takviyelerini seçerken mutlaka yağ asidi türü ve oranlarına bakılmalıdır. Omega-3 yağ asitleri adından da anlaşılacağı üzere yağ bazlı bileşenlerdir ve yemeklerle beraber ya da tok karnına alınmalıdır.
Sabah ya da akşam kullanılabilir. Eğer günde tek doz omega-3 takviyesi alınacaksa bu mutlaka gündüz alınmalıdır. Aralıklı açlık yapan kişiler günün ilk öğünü ile beraber ya da ilk öğünden hemen sonra kullanılmalıdır.
4- D VİTAMİNİ:
D vitamini gün ışığı vitamini olarak bilinen ve yağda çözünen bir vitamindir. Vücut doğrudan güneş ışığına maruz kaldığında doğal olarak D vitamini üretir. Yeterli D vitamini almak kemiklerin ve dişlerin büyüme gelişmesine yardımcı olmanın yanı sıra bazı hastalıklara karşı daha iyi direnç gösterilmesini sağlar.
D vitamini eksikliği maalesef günümüzde sık rastlanan bir sağlık sorunu olarak karşımıza çıkmakta ve takviye olarak kullanımı çok yaygın olmaktadır. D vitamini A, E ve K vitamini gibi yağda çözünen bir vitamin türüdür. Bu sebeple yemeklerle beraber veya yemeklerin hemen üzerine alınmalıdır.
D vitamini akşam kullanıldığında melatonin hormonu seviyelerini etkileyebilir ve bu durum uyku problemlerine yol açabilmektedir. D vitamini gündüz alınmalı ve güneş ışığı ile beraber aktifleştirilmelidir.
5- PROBİYOTİKLER:
Probiyotikler, vücut için faydalı olan canlı mikroorganizmalar veya “iyi bakteriler”dir. Bu bakteriler, vücutta çeşitli sağlık yararları sağlayan sindirim sistemine yardımcı olurlar. Probiyotiklerin aç karnına alınması bu faydalı bakterilerin bağırsak mukozasına yerleşmesi için önemlidir.
Genellikle sabah aç karnına alınmasını önerdiğimiz probiyotikler tok karnına alındıklarında istenilen bağırsak yerleşimi ve biyoyararlanımı sağlamayacaktır. Bu sebeple probiyotikler sabah aç karnına alınmalı ve en az 3 ay kullanılmalıdır.
6- KOLLAJENLER:
Kollajen, doğal olarak vücudumuzda üretilir, ancak yaşlanma, beslenme alışkanlıkları, stres ve çevresel faktörler gibi etkenler kollajen üretimini azaltabilir.
Bu nedenle, kollajen takviyeleri cilt, saç, tırnak ve eklem sağlığını desteklemek isteyen kişiler için popüler olmuştur. Kollajenler genellikle akşam 22:00 civarında veya yatmadan önce alınmalıdır. Kollajen takviyelerinin sabah kullanımını önermiyoruz.
7- MULTİ VİTAMİNLER:
Multi vitaminler birçok vitamin ve mineralin düşük miktarlarda bir araya getirildiği takviyelerdir. Multi vitamin takviyelerinin içeriği firmaya ve kullanım amacına göre değişkenlik gösterebilmektedir. Genellikle kullanım önerisi sabah tok karnınadır. Bu durumun sebebi içeriğindeki bazı bileşenlerin tok karnına alınmasının önemli olmasıdır.
8- B VİTAMİNLERİ:
B vitaminleri, vücudun sağlıklı bir şekilde işleyebilmesi için gereken önemli su çözünür vitaminler grubunu oluşturur. Her bir B vitamini farklı bir rol oynar, ancak genel olarak enerji üretimi, sinir sistemi fonksiyonları, hücresel metabolizma ve daha birçok vücut fonksiyonu için gereklidirler.
B vitaminleri sabah alınmalıdır. Akşam alındığında uyku problemlerine yol açabilen bu grup vitaminlerin mutlaka sabah kullanımı önerilmelidir.
9- KALSİYUM:
Kalsiyum, vücut için hayati bir mineraldir ve birçok önemli fonksiyonu vardır. Kalsiyum kemik ve diş sağlığı, kas fonksiyonu, sinir iletimi, kan pıhtılaşması, kalp sağlığı ve hormon dengesi gibi birçok sistem üzerinde önemi olan bir mineraldir.
Kalsiyum takviyeleri günün 2 ayrı bölümüne yayılmalıdır. Genel olarak sabah ve akşam olmak üzeri bölünebilir, aç karnına kullanılmalı ve tek seferde 500 mg üzerinde alınmamalıdır.
10- ÇİNKO:
Çinko, vücut için esansiyel yani önemli ve dışarıdan beslenme veya takviye yoluyla alınması gereken bir mineraldir. Çinko eksikliği, bağışıklık sistemi zayıflığına, cilt sorunlarına, büyüme problemlerine, tat ve koku kaybına ve hormonal düzensizliklere neden olabilir.
Çinko sabah tok karnına kullanılmalıdır. Çinko için en önemli handikap uzun süreli kullanıldığında bakır seviyelerini etkileyebilir. Bu sebeple mutlaka dikkatli ve kontrollü kullanılmalıdır.
11- C VİTAMİNİ:
C vitamini (askorbik asit), vücut için temel bir su çözünür vitamin olan ve birçok önemli işleve sahip bir besin maddesidir.
Genellikle sabah tok karnına kullanılmasını önerdiğimiz c vitamini demir takviyeleri ile beraber kullanılması gereken durumlarda aç karnına da alınabilmektedir.
12- KOENZİM Q10:
Koenzim Q10, mitokondrilerde bulunan bir bileşiktir ve hücresel enerji üretimi için hayati öneme sahiptir.
Takviye olarak alınması gereken durumlarda sabah ya da akşam fark etmeksizin tok karnına alınabilir. Genel olarak akşam tok karnına alınmasını öneriyoruz.
13- İYOT:
İyot, genel olarak tiroid fonksiyonları için kullanılsa da vücut için esansiyel bir mineraldir ve vücut önemli bir role sahiptir. Son zamanlarda popüler hale gelen bu gıda takviyesi akşam tok karnına alınmalıdır.
Gıda takviyeleri ve kullanımları çok uzun bir liste olsa da popüler olanları bu yazımızda sizler için özetledik.
