Aterektomi Nedir?
Aterektomi, tıkalı damarların içindeki plakları mekanik olarak kesip çıkarma işlemine verilen isimdir. Bu yöntem, özellikle bacak damarlarındaki tıkanıklıklarda kullanılır. Kısaca anlatmak gerekirse, doktorlar damarın içindeki “tıkaçları” temizleyerek kan akışını yeniden sağlar.
Genellikle balon ya da stent yöntemleri ile kıyaslansa da, aterektomi biraz daha farklı çalışır. Bu işlem sırasında damarın içinden plak parçaları kesilir ya da törpülenerek alınır. Böylece damarın iç çapı açılır ve kan daha rahat akmaya başlar.
Aterektomi Ne Zaman Tercih Edilir?
Her damar tıkanıklığı için aterektomi yapılmaz. Doktorlar genellikle şu durumlarda bu yönteme başvurur:
- Balon veya stentle yeterli sonuç alınamayacaksa
- Damardaki plak çok sert ve kireçli ise
- Stent yerleştirmeye uygun olmayan bölgeler varsa
- Özellikle bacak damarlarında yoğun tıkanıklık söz konusuysa
Aterektomi genellikle diğer yöntemlerin işe yaramadığı ya da daha düşük başarı ihtimali taşıdığı durumlarda tercih edilir.
Aterektomi Nasıl Yapılır?
Bu işlem genellikle kasık bölgesinden bir kateterle girilerek gerçekleştirilir. İşlem sırasında hasta uyanıktır, sadece bölgesel anestezi uygulanır.
Adım Adım Aterektomi Süreci
- Kateter yerleştirilir: Kasık damarından girilerek tıkalı damara ulaşılır.
- Cihaz aktive edilir: Ucunda döner başlık veya lazer olan cihaz plağı kesmeye başlar.
- Plak çıkarılır: Kesilen parçalar dışarıya alınır ya da vücut tarafından emilecek kadar küçültülür.
- Kan akışı kontrol edilir: Damar açıldıysa işlem tamamlanır. Gerekirse balonla desteklenir.
Bu işlem 30 dakika ile 1 saat arasında sürebilir. Hastalar çoğunlukla aynı gün ya da ertesi gün taburcu edilir.
Aterektomi Türleri Nelerdir?
Tıpta farklı aterektomi cihazları kullanılır. Her cihazın kendine özgü bir mekanizması vardır. İşte en sık kullanılan 4 aterektomi yöntemi:
- 1. Dönel (Rotasyonel) Aterektomi
- Ucu dönen bir freze başlığıyla plak parçalanır. Genellikle kalsiyum içeren sert plaklar için uygundur.
- 2. Yönlendirilebilir Aterektomi
- Doktor, damarın neresine müdahale edileceğini yönlendirebilir. Özellikle dar ve eğimli damar yapılarında tercih edilir.
- 3. Lazer Aterektomi
- Yüksek enerji ışını kullanılarak plak buharlaştırılır. Kanın içindeki pıhtılar da bu şekilde temizlenebilir.
- 4. Orbital Aterektomi
- Dönen bir tel başlık damar çeperine zarar vermeden plağı öğütür. Daha narin bölgelerde güvenlidir.
Aterektomi’nin Avantajları Nelerdir?
Bu yöntemin diğer damar açma tekniklerine göre bazı önemli avantajları vardır. Özellikle balon ve stente göre daha az invaziv ve hedefe yönelik bir tedavidir.
Aterektomi Yönteminin 6 Önemli Faydası:
- Plak fiziksel olarak çıkarılır, damarda kalmaz
- Stent ihtiyacını azaltır, bazen hiç gerek kalmaz
- Yeniden tıkanma oranı düşüktür
- Sert kireçli plaklar da temizlenebilir
- Damar esnekliğini korur
- İyileşme süresi kısadır
Ancak her hastaya uygun olmadığı unutulmamalıdır. Tedaviye karar verirken doktor değerlendirmesi çok önemlidir.
Aterektomi Sonrası Nelere Dikkat Edilmeli?
Aterektomi sonrası hasta genellikle hızlı bir şekilde toparlanır. Ancak bu işlem kalıcı bir çözüm değildir. Damar tekrar tıkanabilir. Bu yüzden hastaların yaşam tarzlarını değiştirmeleri gerekir.
İşlem Sonrası Öneriler:
- Sigara kesinlikle bırakılmalı
- Kolesterol ve tansiyon düzenli kontrol edilmeli
- Kan sulandırıcı ve kolesterol ilacı aksatılmamalı
- Düzenli egzersiz yapılmalı
- Sağlıklı beslenme alışkanlığı kazanılmalı
Bu önlemler sadece damarın tekrar tıkanmasını önlemez, aynı zamanda tüm damar sistemini korur.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
Aterektomi ağrılı bir işlem midir?
Hayır. İşlem sırasında lokal anestezi uygulanır, hasta ağrı hissetmez.
İşlem sonrası ne kadar sürede ayağa kalkılır?
Genellikle 1 gün içinde hasta yürüyebilir ve taburcu edilir.
Aterektomi ile açılan damar tekrar tıkanır mı?
Eğer risk faktörleri kontrol altına alınmazsa, tıkanma riski vardır.
Aterektomi kalp damarlarında da kullanılır mı?
Evet, bazı özel durumlarda kalp damarlarında da kullanılabilir. Ancak daha çok periferik damar tıkanıklıklarında tercih edilir.
Sonuç: Aterektomi ile Damarlarınız Rahat Nefes Alır
Aterektomi, damar tıkanıklığına karşı geliştirilen yenilikçi ve etkili bir tedavi yöntemidir. Balon ya da stente göre farklı avantajlara sahip olan bu teknik, özellikle sert plaklarda büyük başarı sağlar. Damarın içinden tıkayıcı materyali çıkarması sayesinde yeniden kan akışı sağlanır ve hasta kısa sürede eski sağlığına kavuşabilir.
Ancak unutulmamalıdır ki, damar sağlığı sadece işlemle değil, yaşam tarzı değişikliğiyle de korunabilir. Aterektomi sonrasında sağlıklı beslenme, düzenli ilaç kullanımı ve sigarayı bırakmak şarttır.
